Nohut Antraknozu (Ascochyta rabiei) ve Mücadele Yöntemleri

Nohut Antraknozu Nedir?

Hastalık; gövde, dal, yaprak ve tohum kapsüllerinde ciddi lekelere, kurumalara ve verim kayıplarına yol açar. Çiftçiler arasında bu hastalık sebebiyle oluşan ani kurumalara halk arasında “Bulut aldı” veya “Bulut çaldı” denilmektedir.

Hastalığın Etmeni ve Yaşam Döngüsü

Ascochyta rabiei, nohut bitkisinde hem eşeysiz hem de eşeyli üreme gösterir:

• Eşeysiz üreme: Piknit ve pikniosporlar sayesinde gerçekleşir. Bu yapılar vejetasyon döneminde çevreye yayılır ve sekonder enfeksiyonları başlatır.
• Eşeyli üreme: Perites yapıları içerisinde askus ve askosporlar oluşur. Bu yapılar özellikle tarla koşullarında fungusun kışlama organlarıdır.

Hastalık, en çok enfekte olmuş tohumlarla taşınır ve yeni üretim alanlarına yayılır. Lekeli kapsüller içindeki taneler de enfeksiyon kaynağıdır.

Nohut Antraknozu Belirtileri

Hastalığın belirtileri bitkinin farklı kısımlarında gözlemlenir:

• Sap ve dallar: Açık kahveden siyaha kadar değişen düzensiz lekeler görülür. Bu lekeler gövdeyi çepeçevre sardığında dallar kırılır ve bitki kısa sürede kurur.
• Tohum kapsülleri: İç içe geçmiş dairesel lekeler oluşur. Yüzeyinde toplu iğne başı büyüklüğünde siyah piknitler bulunur.
• Yapraklar: Dairesel lekelerin çevresinde sararma meydana gelir. Şiddetli enfeksiyonda yapraklar hızla dökülür.
• Tarla görünümü: İlk belirtiler ocaklar halinde çıkar, daha sonra tüm tarlaya yayılır ve boşluklar oluşturur.

Hastalık özellikle ilkbahar yağışlarının yoğun olduğu dönemlerde, sulama yapılan alanlarda ve nemli kapalı vadilerde salgın haline gelir. Hastalığın şiddetli olduğu yıllarda ürün kaybı %70’e kadar ulaşabilir.

Yayılış ve Konukçular

Nohut antraknozunun tek doğal konukçusu nohut bitkisidir. Türkiye’nin hemen her bölgesinde görülen bu hastalık, tüm üretim alanlarına yayılmış durumdadır.

Nohut Antraknozu ile Mücadele

Kültürel Önlemler

• Temiz tohum seçimi: Hastalık bulunmayan tarlalardan tohumluk kullanılmalıdır.
• Ekim nöbeti: Aynı tarlaya 2-3 yıl boyunca üst üste nohut ekilmemelidir.
• Tohum kurutma: Hasattan sonra tohumluk ayrılacak nohudun 7-8 gün boyunca güneşte kurutulması önerilir.
• Hastalık görülen ocakların sökülmesi: İlk belirtiler görüldüğünde enfekteli bitkiler tarladan uzaklaştırılmalıdır.
• Ekim derinliği: Tohumlar uygun derinliğe ekilmeli, çok yüzeysel ekimden kaçınılmalıdır.
• Dayanıklı çeşitler: Hastalığa karşı dayanıklı nohut çeşitleri tercih edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

1. Tohum ilaçlaması:
   Ekimden 3-4 saat önce tohumlar su ile ıslatılmalı, yarım saat havalandırıldıktan sonra uygun fungusitlerle ilaçlanarak ekilmelidir.
2. Yeşil aksam ilaçlaması:
   • Ortalama sıcaklık 10°C ve nem %80’e ulaştığında başlanmalıdır.
   • Daha pratik yöntem: Tarlada 2-3 mm çapında kahverengi lekeler görüldüğü anda ilaçlamaya başlanır.
   • İlaçlamalar 7-10 gün arayla, hastalığın şiddetine ve hava koşullarına göre 2-5 kez yapılmalıdır.

Ekonomik Önemi

Nohut antraknozu, nohutta verim kaybının en önemli sebebidir. Hastalığın yoğun olduğu alanlarda ürün kaybı dramatik seviyelere ulaşır. Ayrıca kaliteyi düşürdüğü için pazar değerini de azaltır. Bu nedenle zamanında alınacak kültürel ve kimyasal önlemler büyük önem taşır.

Sık Sorulan Sorular

Nohut antraknozu hangi koşullarda yayılır?
Nemli, yağışlı ilkbahar aylarında ve sulama yapılan alanlarda hastalık daha hızlı yayılır.

Hastalık sadece nohuda mı bulaşır?
Evet. Antraknoz etmeni yalnızca nohut bitkisini enfekte eder.

Hastalığın en önemli bulaşma kaynağı nedir?
Enfekte tohumlar hastalığın en yaygın bulaşma kaynağıdır.

Nohut antraknozunu önlemenin en etkili yolu nedir?
Sağlıklı ve temiz tohum kullanmak, ekim nöbetine uymak ve dayanıklı çeşitleri tercih etmek en etkili yollardır.

🔗 Daha fazla bilgi için şunlara göz atabilirsiniz:

• Bitki Hastalıkları ve Zararlıları
• Lahana Mildiyösü
• Rüya Tabirleri