Pancar Küllemesi (Erysiphe betae) – Belirtileri, Nedenleri ve Mücadele Yöntemleri

Pancar Küllemesi Nedir?

Pancar küllemesi, Erysiphe betae adlı mantar etmeni tarafından oluşturulan ve özellikle sıcak, kuru iklim koşullarında hızla yayılan bir hastalıktır. Şeker pancarı başta olmak üzere yem pancarı ve ıspanak gibi bazı bitkilerde de görülebilmektedir. Bu hastalık, bitkilerin yapraklarında beyaz toz şeklinde mantar tabakası oluşturarak fotosentezi azaltır ve ürün kalitesini düşürür.

Pancar Küllemesi Hastalığının Belirtileri

Pancar küllemesinin ilk belirtileri genellikle yaprakların üst yüzeyinde beyaz, unumsu bir tabaka olarak ortaya çıkar. Bu tabaka zamanla genişler ve tüm yaprak yüzeyini kaplayabilir.

Belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Yaprak yüzeyinde beyaz-gri tozlanma şeklinde mantar tabakası,
• Zamanla yaprakların sararması, kuruması ve erken dökülmesi,
• Bitkinin genel görünümünde cansızlık ve gelişme geriliği,
• Şiddetli enfeksiyon durumunda pancar köklerinde şeker oranının düşmesi.

Hastalığın ilerlemesiyle birlikte bitkinin fotosentez kapasitesi azalır, bu da hem verim hem de kalite kaybına yol açar.

Pancar Küllemesi Hastalığının Gelişme Koşulları

Erysiphe betae etmeni genellikle yaprak yüzeyinde bulunan sporlar aracılığıyla yayılır. Sporlar rüzgarla taşınır ve uygun ortam bulduklarında yeni bitkilere bulaşır.
Hastalığın gelişimi için uygun koşullar şunlardır:

• Sıcak ve kuru hava,
• Geceleri artan nem oranı,
• Yoğun ekim yapılan tarlalar,
• Yetersiz havalanma ve sulama dengesizliği.

Bu koşullar altında külleme etmeni çok hızlı bir şekilde çoğalır ve kısa sürede büyük alanlara yayılır.

Pancar Küllemesine Karşı Kültürel Mücadele Yöntemleri

Külleme hastalığıyla mücadelede öncelikli adım kültürel önlemler almaktır. Bu yöntemler hem çevre dostudur hem de kimyasal kullanımını azaltır.

Alınması gereken kültürel önlemler şunlardır:

• Dayanıklı veya toleranslı pancar çeşitlerinin tercih edilmesi,
• Ürün rotasyonu uygulanarak aynı tarlada üst üste pancar ekilmemesi,
• Ekim alanlarının iyi havalanmasını sağlayacak sıra aralıklarının korunması,
• Sulamanın düzenli yapılması ve aşırı sulamadan kaçınılması,
• Hasat sonrası tarlada kalan bitki artıklarının toplanarak imha edilmesi,
• Hastalığın görüldüğü tarlalarda erken dönemde gözlem yapılması.

Pancar Küllemesine Karşı Kimyasal Mücadele

Kültürel önlemler yeterli olmadığında kimyasal mücadeleye başvurulmalıdır. Fungusit uygulamaları, özellikle hastalığın erken döneminde etkili sonuç verir.

Kimyasal mücadele önerileri:

• Kükürtlü preparatlar veya sistemik fungisitler kullanılabilir.
• İlk belirtiler görülür görülmez ilaçlamaya başlanmalıdır.
• Gerektiğinde 15–20 gün arayla ilaçlama tekrarlanmalıdır.
• İlaçlama sabah erken veya akşam saatlerinde yapılmalıdır.

İlaç seçimi ve dozu, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylı ilaç listelerine göre yapılmalıdır.

Pancar Küllemesi Hastalığının Zararları

Pancar küllemesi sadece yaprakları değil, dolaylı olarak kök verimini ve kalitesini de etkiler. Şiddetli enfeksiyonlarda:

• Şeker oranı %20’ye kadar düşebilir,
• Bitkinin fotosentez etkinliği azalır,
• Yaprak kaybı nedeniyle kök gelişimi durur,
• Hasat verimi önemli ölçüde azalır.

Bu nedenle erken teşhis ve düzenli takip oldukça önemlidir.

Pancar Küllemesine Karşı Doğal Yöntemler

Kimyasal kullanımını azaltmak isteyen üreticiler için bazı doğal ve çevre dostu çözümler de mevcuttur:

• Bitkilerin üzerine süt ve su karışımı (1:10 oranında) püskürtülmesi,
• Sarımsak, ısırgan veya neem yağı gibi doğal bitki ekstraktlarının kullanılması,
• Şifalı bitkiler arasında yer alan kekik, nane, biberiye gibi antifungal etkili bitkilerle yapılacak karışımların çevresel uygulaması.

Bu yöntemler tek başına hastalığı tamamen durdurmayabilir, ancak destekleyici bir rol oynar.

Sık Sorulan Sorular

1. Pancar küllemesi nasıl önlenir?
Düzenli gözlem, dayanıklı çeşitlerin ekimi, dengeli sulama ve iyi havalanma küllemenin önlenmesinde en etkili yöntemlerdir.

2. Külleme hastalığı insan sağlığına zararlı mı?
Hayır, Erysiphe betae insanlara doğrudan zararlı değildir ancak ürünün kalitesini düşürür.

3. Pancar küllemesi sadece pancarda mı görülür?
Hayır, aynı etmen ıspanak ve bazı yabani bitkilerde de görülebilir.

Rüya Tabirleri