Şeftali Küllemesi Nedir?

Şeftali küllemesi, Sphaerotheca pannosa adlı mantarın neden olduğu ve özellikle ilkbahar döneminde ortaya çıkan önemli bir bitki hastalığıdır. Bu hastalık, şeftali ağaçlarının yapraklarında, sürgünlerinde ve meyvelerinde belirgin lekelenmeler ve beyaz tozumsu bir tabaka oluşturur. Etkili önlem alınmadığında meyve kalitesi düşer, verim azalır ve ağaçların genel sağlığı bozulur. Özellikle Earlyred, Dixired, Hale Haven, Cardinal, Fowler, Carmen ve J.H. Hale gibi şeftali çeşitleri bu hastalığa karşı daha hassastır.

Şeftali küllemesi, yalnızca meyve kaybına neden olmaz, aynı zamanda ağacın fotosentez kapasitesini de düşürür. Bu da uzun vadede ağacın gelişimini olumsuz etkiler. Bu nedenle hastalığı erken dönemde fark etmek ve uygun tedavi yöntemlerini uygulamak oldukça önemlidir.

Şeftali Küllemesinin Belirtileri

Şeftali küllemesi, genellikle genç sürgün uçlarında başlar ve kısa sürede ağacın diğer bölgelerine yayılır. Hastalığın ilk belirtileri, yapraklarda hafif kabarıklık ve yağlımsı bir parlaklık şeklinde görülür. Ardından yaprakların alt yüzeyinde gri-beyaz unumsu bir tabaka oluşur. Bu tabaka, mantarın miselleridir ve hastalığın en belirgin işaretidir.

Zamanla yapraklar kıvrılmaya başlar, renkleri kırmızımsı bir tona döner ve erken dökülür. Sürgünlerde ise büyüme yavaşlar, dallar bükülür ve uç kısımlar kurur. Şiddetli enfeksiyonlarda sürgünlerin üzerinde gri-beyaz renkli bir görünüm oluşur.

Meyvelerde ise çağla döneminde beyaz lekeler fark edilir. Bu lekeler büyüyerek meyvenin kabuğunda çatlamalara neden olur. Döllenme döneminde enfeksiyon şiddetliyse meyveler gelişmeden dökülür.

Hastalığın Nedenleri ve Yayılma Şekli

Şeftali küllemesi etmeni olan Sphaerotheca pannosa, kışı ağaç üzerindeki enfekte sürgünlerde ve tomurcuklarda geçirir. İlkbaharda hava sıcaklıklarının artmasıyla birlikte mantar yeniden aktif hale gelir ve sporlarını rüzgarla yayar. Bu sporlar, özellikle nemli ve sıcak havalarda hızla çoğalır.

Yoğun nem, sık dikim, yetersiz budama ve ağaçların arasında hava sirkülasyonunun az olması hastalığın hızla yayılmasına neden olur. Bu nedenle bahçe bakımı ve kültürel önlemler hastalığın kontrolünde büyük rol oynar.

Kültürel Mücadele Yöntemleri

Kültürel önlemler, şeftali küllemesiyle mücadelenin ilk adımıdır. Öncelikle hastalıklı sürgün, filiz ve obur dallar sağlıklı kısmın yaklaşık 20 cm altından budanmalıdır. Budanan parçalar bahçeden uzaklaştırılmalı veya yakılmalıdır. Bu işlem, mantarın kışlık formunun yok edilmesine yardımcı olur.

Ağaçlar arasında yeterli mesafe bırakılmalı ve sık dikimden kaçınılmalıdır. Ayrıca aşırı azotlu gübreleme yapılmamalı, çünkü bu durum genç sürgünlerin hassasiyetini artırır. Bahçe kurulumu yapılırken, hastalığa dayanıklı şeftali çeşitleri tercih edilmelidir.

Bu konularla ilgili olarak bitki hastalıkları kategorilerinde benzer mantar türlerine karşı alınabilecek önlemler hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.

Kimyasal Mücadele Yöntemleri

Kimyasal mücadele, kültürel önlemlerle desteklendiğinde oldukça etkilidir. Eğer önceki yıllarda şeftali küllemesi yoğun görülmediyse, ilk ilaçlama belirtiler görülür görülmez yapılmalıdır. Ancak hastalık geçmişte yoğun şekilde görülmüşse, budama sonrası ağaçlardaki hastalıklı sürgün oranı %3 civarındaysa, ilk ilaçlama hastalık başlamadan 5–8 gün önce uygulanmalıdır.

Bursa ve benzeri bölgelerde hastalık genellikle sürgünler 20 cm uzunluğa ulaştığında başlar. Bu nedenle ilaçlama zamanının doğru belirlenmesi çok önemlidir. İlaçlamalar, bitkinin gelişme durumuna ve ilacın etki süresine göre 8–12 gün aralıklarla tekrarlanmalıdır.

Rüzgarsız ve serin havalarda yapılan ilaçlama daha etkilidir. Bitkinin tüm yüzeyinin ilaçla kaplandığından emin olunmalıdır. Sıcak ve kuru havalarda kükürtlü preparatların kullanılmaması gerekir çünkü bu maddeler yüksek sıcaklıkta yaprak yanıklarına yol açabilir.

Şeftali Küllemesine Karşı Doğal Önlemler

Doğal yöntemlerle mücadele etmek isteyen üreticiler, şifalı bitkiler ve bitkisel karışımlardan da faydalanabilir. Örneğin, kükürt içeren doğal karışımlar veya sodyum bikarbonat (karbonat) bazlı çözeltiler, mantar gelişimini sınırlayabilir. Ancak bu tür uygulamalar tek başına yeterli olmaz, düzenli bahçe bakımıyla desteklenmelidir.

Şeftali ağaçlarının yapraklarının sabah erken saatlerde nemli kalmamasına dikkat edilmesi, hastalık oluşumunu önlemede büyük önem taşır. Ağaçların arasında hava sirkülasyonunun sağlanması, nem oranını azaltarak mantarın çoğalmasını engeller.

Benzer doğal koruma yöntemleri hakkında daha fazla bilgi almak istersen şifalı bitkiler kategorisindeki içeriklere göz atabilirsin.

Şeftali Küllemesi Görülen Başlıca Bölgeler

Bu hastalık Türkiye’nin pek çok bölgesinde görülmekle birlikte özellikle Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde daha yaygındır. Bu bölgelerde ilkbahar ve yaz aylarının sıcak ve nemli geçmesi, mantarın yayılması için uygun ortam oluşturur.

Bölgede yapılan tarımsal ilaçlamaların zamanlaması, budama teknikleri ve bahçe havalandırması gibi uygulamalar hastalığın şiddetini doğrudan etkiler.

Sık Sorulan Sorular

Şeftali küllemesi nedir?

Şeftali küllemesi, Sphaerotheca pannosa mantarının neden olduğu bir bitki hastalığıdır. Yaprak, sürgün ve meyvelerde beyaz tozumsu tabaka oluşturarak gelişimi olumsuz etkiler.

Şeftali küllemesi nasıl önlenir?

Hastalıklı dallar budanmalı, bahçede hava sirkülasyonu sağlanmalı ve gerektiğinde uygun mantar ilaçları kullanılmalıdır. Ayrıca dayanıklı şeftali çeşitleri tercih edilmelidir.

Şeftali küllemesi insan sağlığına zararlı mı?

Hastalık doğrudan insan sağlığına zarar vermez ancak meyve kalitesini düşürür. Enfekte meyveler ticari değeri kaybeder.

Şeftali küllemesine karşı doğal yöntemler işe yarar mı?

Doğal yöntemler, kimyasal ilaçlamayı tamamen ortadan kaldırmasa da destekleyici olarak etkili olabilir. Özellikle karbonat ve kükürt içerikli doğal karışımlar mantarın yayılımını sınırlandırabilir.